Polska branża turystyczna stoi przed wyzwaniami związanymi z koniecznością dostosowania się do zmieniających się warunków rynkowych, oczekiwań turystów oraz globalnych trendów w zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Odpowiedzią na te wyzwania był dwuletni projekt „Współpraca-Innowacje-Turystyka Zrównoważona”, realizowany w latach 2023-2024 przez Polską Organizację Turystyczną we współpracy z Regionalnymi Organizacjami Turystycznymi.

Celem projektu było wzmocnienie świadomości oraz kompetencji branży turystycznej i jednostek samorządowych w zakresie wdrażania zasad turystyki zrównoważonej, a także integracja różnych podmiotów działających w tej dziedzinie. Dzięki szeroko zakrojonej współpracy i wymianie doświadczeń powstały praktyczne rekomendacje dla regionów oraz narzędzia ułatwiające wprowadzanie zmian w kierunku bardziej odpowiedzialnej turystyki.

Konferencje i działania w ramach projektu

Kluczowym elementem projektu była organizacja 16 konferencji regionalnych, ,które stanowiły platformę do wymiany wiedzy, doświadczeń oraz dyskusji na temat aktualnych wyzwań i najlepszych praktyk w zakresie turystyki zrównoważonej.

Wydarzenia te poprzedzone zostały ankietami sondażowymi online na temat istniejącego statusu prowadzenia zrównoważonego rozwoju w regionach Polski. Badana tematyka dotyczyła kompleksowej analizy bieżącej sytuacji związanej ze świadomością ekologiczną przedsiębiorców turystycznych, zarządców atrakcji i produktów turystycznych z udziałem jednostek samorządu terytorialnego oraz wdrażania regulacji z zakresu ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kultury w regionach.

W ramach konferencji odbywały się:
✅ Szkolenia i warsztaty dla przedstawicieli branży turystycznej, samorządów i organizacji pozarządowych, mające na celu podnoszenie kompetencji w zakresie ekologicznych i odpowiedzialnych form turystyki.
✅ Debaty i panele dyskusyjne poświęcone m.in. zarządzaniu ruchem turystycznym, ochronie środowiska, roli nowych technologii w promocji regionów, poszerzeniu oferty turystycznej nakierowanej na cele zrównoważonego rozwoju oraz współpracy na poziomie lokalnym i krajowym.
✅ Prezentacje dobrych praktyk z Polski i zagranicy, pokazujące skuteczne modele zarządzania turystyką zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju.

Konferencje były także okazją do nawiązywania partnerstw i tworzenia sieci współpracy pomiędzy przedsiębiorcami, organizacjami turystycznymi, jednostkami samorządu terytorialnego oraz instytucjami naukowymi. Łącznie we wszystkich 16 spotkaniach uczestniczyło blisko 1800 osób.

Raporty jako efekt końcowy projektu

Jednym z najważniejszych rezultatów projektu było opracowanie 16 raportów, które stanowią kompleksową analizę stanu wdrożenia zasad turystyki zrównoważonej w poszczególnych regionach. Każdy raport zawiera:

✅ Diagnozę aktualnej sytuacji w zakresie zrównoważonego zarządzania turystyką, uwzględniającą aspekty środowiskowe, społeczne i gospodarcze.
✅ Analizę działań podejmowanych przez samorządy i przedsiębiorstwa turystyczne, w tym wdrożone regulacje, strategie i inicjatywy proekologiczne.
✅ Przegląd dobrych praktyk oraz innowacyjnych rozwiązań wprowadzonych w regionach, które mogą stanowić wzór dla innych destynacji.
✅ Rekomendacje dotyczące przyszłych działań – wskazówki dla branży, samorządów oraz decydentów na poziomie krajowym i lokalnym, umożliwiające skuteczniejsze wdrażanie zasad turystyki zrównoważonej.

Raporty te mają na celu wsparcie decyzyjnych i strategicznych działań na poziomie lokalnym, dostarczając konkretnych danych i wytycznych do dalszego rozwoju turystyki w sposób odpowiedzialny, efektywny i zgodny z globalnymi standardami.

Działania w duchu zrównoważonego rozwoju przynoszą nie tylko korzyści ekonomiczne i społeczne dla Polski i jej mieszkańców, ale wpisują się w najnowsze trendy na światowym rynku turystycznym. Wdrażanie takich rozwiązań wymaga współpracy na wielu płaszczyznach, ciągłego monitorowania postępów i dostosowywania podejmowanych kroków do zmieniających się okoliczności. Dlatego też Polska Organizacja Turystyczna jest współuczestnikiem, a także inicjatorem projektów w tej dziedzinie, dążąc tym samym do promowania lokalnych społeczności oraz zintegrowanego rozwoju gospodarczego przy poszanowaniu środowiska naturalnego – powiedział Rafał Szmytke, Prezes Polskiej Organizacji Turystycznej.

Rola i znaczenie turystyki zrównoważonej

Turystyka zrównoważona to podejście, które uwzględnia aspekty środowiskowe, społeczne i gospodarcze w celu minimalizacji negatywnego wpływu na otoczenie i lokalne społeczności. Koncepcja ta wpisuje się w globalne wytyczne, w tym Agendę 2030 ONZ oraz europejskie strategie, takie jak Europejski Zielony Ład.

Polska, zajmując 12. miejsce w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju, dąży do dalszego umacniania swojej pozycji jako atrakcyjnej, odpowiedzialnej destynacji turystycznej. Kluczowe obszary działań w ramach zakończonego projektu obejmowały m.in.:

• Ochronę zasobów przyrodniczych i bioróżnorodności, w tym promowanie ekoturystyki oraz ograniczanie śladu węglowego turystyki,
• Rozwój innowacyjnych metod promocji regionów, w tym wykorzystanie AI i nowoczesnych technologii cyfrowych,
• Zarządzanie ruchem turystycznym w sposób zapewniający równowagę pomiędzy korzyściami gospodarczymi a ochroną środowiska i dobrobytem lokalnych społeczności,
• Edukację branży turystycznej, dostosowanie usług do osób ze szczególnymi potrzebami oraz promowanie zasad odpowiedzialnej konsumpcji.

Rekomendacje na przyszłość

Na podstawie zgromadzonych danych i doświadczeń zdobytych podczas realizacji projektu, opracowano szereg rekomendacji dla dalszego rozwoju turystyki zrównoważonej w Polsce. Wśród najważniejszych wniosków znajdują się:

✅ Zwiększenie inwestycji w edukację i świadomość ekologiczną wśród turystów oraz przedstawicieli branży,
✅ Promowanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie transportu niskoemisyjnego, gospodarki obiegu zamkniętego i efektywnego zarządzania energią w sektorze HoReCa,
✅ Wzmocnienie współpracy na poziomie regionalnym i krajowym, aby zapewnić spójność strategii turystycznych z założeniami polityki klimatycznej i rozwojowej,
✅ Ułatwienie dostępu do finansowania dla przedsiębiorców i organizacji turystycznych na rzecz wdrażania działań proekologicznych.

Projekt „Współpraca-Innowacje-Turystyka Zrównoważona” był istotnym krokiem w kierunku transformacji sektora turystycznego w Polsce. Opracowane raporty wojewódzkie stanowią ważne narzędzie analityczne i strategiczne, które umożliwią kontynuację działań na rzecz rozwoju zrównoważonej turystyki na poziomie lokalnym.

Zrównoważona turystyka nie jest chwilowym trendem – to konieczność wynikająca zarówno z globalnych wyzwań, jak i rosnących oczekiwań turystów. Kontynuacja działań zapoczątkowanych w ramach projektu będzie miała kluczowe znaczenie dla przyszłości polskiej branży turystycznej i jej konkurencyjności na arenie międzynarodowej.

Obecnie nie tylko strategie czy krajowe i unijne przepisy obligują regiony i usługodawców turystycznych do przestawienia turystyki i biznesów na zrównoważone tory, oczekują tego w dużej mierze sami turyści.

Polska Organizacja Turystyczna zachęca do zapoznania się z 16 raportami z wszystkich regionów Polski, gdzie tematyka współczesnej turystyki zrównoważonej jest potraktowana priorytetowo i holistycznie.