Zaproszenie do udziału w seminarium przyjęli dostojnicy watykańscy, poszerzając turystyczny, kulturowy i polityczny charakter spotkania o wymiar teologiczny. Jako pierwszy zabrał głos przewodniczący Papieskiej Rady ds. Nowej Ewangelizacji arcybiskup Rino Fisichella, podkreślając, wagę sanktuariów w ewangelizacji, nie tylko ze względu na ich związek z wiarą ale z uwagi na ich piękno, sztukę, naturę. W kontekście budowania silnego związku z tożsamością i świadomością własnych korzeni,  ewangelizacja jest dyskursem kulturowym, nie politycznym. Fisichella podkreślił rolę pielgrzymek w dzisiejszym świecie dygitalizacji, w którym należy przebudować nasze pojmowanie czasu i przestrzeni tak istotnych dla budowania historii zarówno społecznej jak indywidualnej. Sanktuaria mogą pełnić bardzo ważną rolę w kultywowaniu pamięci historycznej istotnej dla określenia naszej tożsamości w przyszłości.

Don Gaetano De Marco, dyrektor biura ds. czasu wolnego, turystyki i sportu Konferencji Episkopatu Włoch opowiedział o projekcie Kulturowych Parków Eklezjalnych, odwołujących się do motywacji pielgrzymów związanych z pięknem i sztuką. Sanktuaria powinny stać się przede wszystkim doświadczeniem, które osiągamy w trzech etapach: poszukiwania, uzdrowienia i transfiguracji.

Emese Boros, specjalna wysłanniczka węgierskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych zwróciła uwagę na międzynarodowy charakter projektów realizowanych przez węgierski MSZ w dziedzinie turystyki, szczególnie teraz w okresie prezydencji Węgier w V-4. Wychodząc z założenia, że jedna czwarta osób na świecie przemieszcza się z powodów religijnych, Węgrzy w swojej strategii rozwoju turystyki do 2030 roku, przywiązują dużą wagę do turystyki pielgrzymkowej. Motto „V-4 łączy” chce m.in zapewnić turystów o bezpieczeństwie w naszej części Europy. Grupa Wyszehradzka dąży do stworzenia sieci transgranicznych tras pielgrzymkowych.

Z bardzo dużym zainteresowaniem uczestników seminarium spotkała się prezentacja dr Barbary Strzałkowskiej z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie zatytułowana Polska – kraj pielgrzymek. Strzałkowska wyszła od słynnej tezy  Goethego: „Europa zrodziła się w pielgrzymowaniu, a jej ojczystym językiem jest chrześcijaństwo”, które znajduje pełne odzwierciedlenie w Polsce: 7 milionów Polaków (20% całej populacji) corocznie udaje się w pielgrzymkę. Ale Polska to nie tylko kraj pielgrzymów, ale też kraj dla pielgrzymów. Kiedyś to my byliśmy pielgrzymami za granicą, po 1989 roku Polska stała się miejscem pielgrzymek dla obcokrajowców. Jan Paweł II nazywany Papieżem Pielgrzymem pozostawił w Polsce ogromną spuściznę, która przyczyniła się do stworzenia sieci szlaków związanych z jego życiem i Pontyfikatem. Barbara Strzałkowska pogrupowała pielgrzymki w kilku kategoriach: pielgrzymek mariańskich, pielgrzymek miejsc związanych z JP II, do miejsc średniowiecznych, do miejsc związanych z cudami, do miejsc martyrologii,  związanych najpierw z II Wojną Światową, później komunizmem, do miejsc religii prawosławnej, żydowskiej ale też muzułmańskiej. Dr Strzałkowska w sposób syntetyczny ujęła zasadnicze różnice w roli sanktuariów w Polsce i Europie Zachodniej. W Europie Zachodniej kojarzą się one z pięknem i wiarą, w Polsce, ale też w innych państwach EŚW, są również związane z naszą historią i tożsamością narodową. Polska musiała walczyć o swoją niepodległość, miasta uległy zniszczeniu ale sanktuaria przetrwały, otaczane opieką. Jak mówił Jan Paweł II: w sanktuariach czuliśmy się wolni.

Ten właśnie aspekt społeczno-polityczny przewinął się w większości wypowiedzi gości z Węgier, Słowacji, Słowenii, Czech i Chorwacji. Wszyscy podkreślali tę specyfikę religijności i pielgrzymowania w państwach EŚW, która ułatwia budowanie wspólnych projektów.

W drugiej części obrad głos zabrała Olga Piekarzewska reprezentująca Ministerstwo Sportu i Turystyki, która zaprosiła zebranych na II Międzynarodowy Kongres Turystyki Pielgrzymkowej „Śladami Św. Siostry Faustyny Kowalskiej” w dniach 7-11 listopada 2018 do Krakowa i Małopolski, regionie o ogromnym potencjale dla turystyki religijnej.

Seminarium towarzyszyły stoiska z materiałami dot. turystyki pielgrzymkowej i religijnej do państw biorących udział w kongresie, w tym Polski, dostarczonymi przez ośrodek Polskiej Organizacji Turystycznej w Rzymie.